Γιατί διέκοψα το κάπνισμα

Γνωστός για τις διατροφικές μου ανησυχίες σε ένα σχετικά ευρύ κύκλο ανθρώπων, αρκετοί επισήμαιναν συχνά την αντίφαση που παρουσίαζα να παραμένω καπνιστής.  Από αυτή τη δυσάρεστη για μένα κουβέντα κατάφερνα να απεμπλακώ χρησιμοποιώντας το πάγιο επιχείρημα ότι η αντίφαση είναι θεμελιώδες κομμάτι του δυτικού τρόπου ζωής και ότι κι εγώ δεν αποτελώ εξαίρεση. Ταυτόχρονα η δύναμη της συνήθειας παρέμενε ισχυρή καθώς το περιβάλλον στο οποίο ζω κατακλύζεται στη κυριολεξία από καπνό. Για την ακρίβεια οι περισσότεροι άνθρωποι που γνωρίζω είναι καπνιστές. Τα μέρη που συχνάζω είναι παράξενο να βρεις κάποιον που να μην καπνίζει σε βαθμό που αναρωτιέμαι τώρα ποια θα είναι τα αποτελέσματα του παθητικού καπνίσματος πάνω μου ενώ εξετάζω ακόμα και το ενδεχόμενο να διακόψω ή να περιορίσω την προσέλευση μου σε αυτά τα μέρη. Ευτυχώς κατά τους θερινούς μήνες είναι εύκολο να καθήσεις σε εξωτερικό χώρο όμως διαπίστωσα ότι το ίδιο κάνουν και οι περισσότεροι καπνιστές (και αν κάθονται κοντά σου μπορεί να έρχεται όλο το ντουμάνι πάνω σου).

Ο ίδιος δεν ήμουν ο φανατικότερος του είδους καθώς υπήρξαν σπάνιες οι φορές κατά τις οποίες ξεπερνούσα τον αριθμό των δέκα τσιγάρων την ημέρα, αρκετό πάντως για να μου δημιουργήσει κάποιο από τα συμπτώματα που σχετίζονται με τη συνήθεια. Νεότερος μάλιστα, κι αυτή είναι μια ιστορία που είχα επαναλάβει πολλές φορες προφορικά με ένας είδος προσποιητής αφέλειας σε μια απόπειρα να αμβλύνω τις εντυπώσεις επιχειρώντας να απενοχοποιήσω την εικόνα μου μέσα από την επιφανειακή υποβάθμιση των επιπτώσεων του καπνίσματος, έλεγα ότι είχα κάποια μέρα ατυχώς προσπαθήσει να καπνίσω ένα ολόκληρο πακέτο με τσιγάρα καταλήγοντας στο τέλος να κάνω εμετό.

Έτσι παρέμεινα καπνιστής για ένα διάστημα περίπου δεκαοκτώ ετών, καταναλώνοντας καθημερινά μεταξύ πέντε και δέκα τσιγάρα, αριθμό που ορισμένοι μάλιστα ισχυρίζονται (με το γνωστό τρόπο που διαδίδονται τα αβάσιμα γεγονότα στην Ελλάδα) ότι... κάνει και καλό. Αν και σπάνια κάπνιζα μόλις ξυπνούσα, συνήθως χρειαζόμουν ένα τσιγάρο κατά τη διάρκεια των πρώτων δύο ωρών για να "πάρω μπρος". Φυσικά είχα παρόμοια έντονη ροπή προς το κάπνισμα όπως οι περισσότεροι καπνιστες: γύρευα τσιγάρο ακόμα και συναχωμένος, με πυρετό ή ακόμα και με έντονο πονόλαιμο, καταρροή ή βουλωμένη μύτη, πάνοτε κατάφερνα και ξέκλεβα δύο τρία λεπτά κάθε που ένιωθα ότι μπορούσα και ρουφούσα ένα τσιγάρο στο παράθυρο για να πάρω τη δόση της νικοτίνης που είχα ανάγκη.

Για να διακόψω χρησιμοποίησα τη μέθοδο του μια - και έξω ή "cold turkey" που λένε και οι αγγλόφωνοι. Η αλήθεια είναι ότι για την απόφαση μου έπαιξαν καθοριστικό ρόλο οι κουβέντες με δύο ανθρώπους που είχαν το θάρρος να μου μιλήσουν χωρίς ενδοιασμούς προτείνοντας μου το αυτονόητο. Περισσότερο όμως από όλα ρόλο έπαιξαν δύο γεγονότα, ένα που είχε να κάνει με την υγεία και ένα που είχε να κάνει με τη καθημερινότητα μου και τα δύο πάντως σχετικά με ένα αμβλυμένο συναίσθημα αυτοσυνείδησης που καλλιεργώ τους τελευταίους μήνες μέσα από την επίδραση που έχει πάνω μου μια μέθοδο σωματο-ψυχο-παιδαγωγικής για την οποία ίσως έχω την ευκαιρία σε κάποια άλλη δημοσίευση να αναφερθώ πιο αναλυτικά..

Κατά τις βραδυνές ώρες λοιπόν, του ύπνου, έπιασα κάποιες φορές τον εαυτό μου να ξυπνά με τα συμπτώματα της άπνοιας, δηλαδή άνοιγα τα μάτια μου καταμεσής της νύχτας και συνειδητοποιούσα ότι έχω το στόμα ανοικτό αλλά μόλις και μετά βίας παίρνω αναπνοή. Αυτό επαναλήφθηκε μερικές φορές, αρκετά πάντως για να με κάνει να αναλογιστώ σε ποιο βαθμό το κάπνισμα μπορεί να είναι η αιτία αυτού του συμπτώματος. Η αλήθεια είναι ότι δεν είχα κάποια άλλη συνήθεια που να μπορεί να προκαλεί αυτό το σύμπτωμα ενώ σκέφτηκα ότι μπορεί με το χρόνο να αποφράσσονται οι πνεύμονες με τη πίσσα κι έτσι εξήγησα πως μπορεί να εμφανίστηκε ένα σύμπτωμα τη στιγμή που νωρίτερα δεν υπήρχε. Ακόμα και να πέφτω έξω στους υπολογισμούς μου σχετικά με το θέμα της άπνοιας, να σημειώσω ότι η αλλεργική ρηνίτιδα που με ταλαιπωρούσε για χρόνια, παρά το γεγονός ότι μέσω της διατροφής τα συμπτώμαατα της αμβλύνθηκαν θεαματικά, δεν σταμάτησε εντελώς και αυτό υποψιάζομαι ότι σχετίζεται με τη συνήθεια του καπνίσματος.

Το δεύτερο που κατάλαβα και οδηγήθηκα στη διακοπή του καπνίσματος ήταν μια αίσθηση ματαίωσης που σχετίζεται με το τσιγάρο. Πράγματι, είχα παρατηρήσει από καιρό ότι ενώ είχα διάφορες ασχολίες, ορισμένες εκ των οποίων έπρεπε να γίνουν με μια σειρά σε στενά χρονικά περιθώρια, είχα τη συνήθεια να διακόπτω τη ροή των πράξεων μου για να καπνίσω. Η συνήθεια επαναλαμβανόταν συνήθως ανά μία ώρα κατά τη διάρκεια της οποίας είχα τη συναίσθηση ότι έκλεινα ένα κύκλο πρωτού αρχίσω έναν άλλο. Στη πραγματικότητα διέκοπτα απλά για να εκπληρώσω την ανάγκη που μου δημιουργούσε ο εθισμός. Αποκορύφωμα ήταν ο φετιχισμός της συνήθειας ως δήθεν μια μέθοδο ανάπαυλας όπως την είχα εντυπώσει στο μυαλό μου. Κομβικό ρόλο για την δημιουργία αυτής της στρέβλωσης θεωρώ ότι είχε παίξει μια παλιά ταινία με τον Μάνο Κατράκη όπου υποδύεται έναν ανθρακωρύχο και την οποία είχα παρακολουθήσει σε νεαρή ηλικία: σε κάποια στιγμή του έργου κάθεται στο έδαφος αποκαμωμένος από τη κούραση και προσφέρει τσιγάρο σε ένα φίλο του που δουλεύουν μαζί "για να ξεκουραστεί" όπως χαρακτηριστικά ανέφερε. Η εικόνα αυτή σε κάποιο βαθμό με είχε συγκινήσει καθώς έδειχνε τον κουρασμένο άνθρωπο του μόχθου και ταυτόχρονα είχε ηρωποιήσει μέσα μου το τσιγάρο ως ένα είδος επιβράβευσης, μια ταπεινή συνήθεια ευλαβικής προσήλωσης στο ενδότερο εγώ, ένα δικαίωμα στη ξεκούραση. Βέβαια, ουδόλως προσομοιάζει η ζωή μου με των ανθρακωρύχων αλλά ο καθένας συνήθως δημιουργεί τη δική του πλάνη μέσα στην οποία του αρέσει να ζει...

Αυτά σε γενικές γραμμές συν μια απέχθεια που τον τελευταίο καιρό έτεινε να μου δημιουργηθεί για το ίδιο το τσιγάρο και τη γεύση του που δεν έβρισκα αρκετά ικανοποιητική καταλήγοντας να αγοράζω τσιγάρα ακόμα και από τους πλανόδιους του δρόμου με οδήγησαν μια Παρασκευή πριν από πέντε περίπου βδομάδες να διακόψω το τσιγάρο. Η ίδια η βραδυά ήταν πολύ όμορφη καθώς ήμουν με πολύ ευχάριστη παρέα και οι πρώτες μέρες κύλησαν σχετικά εύκολα καθώς ήμουν απασχολημένος με άλλα πράγματα. Το πιο δύσκολο κομμάτι είχε να κάνει με δύο πράγματα: μου αυξήθηκε εντυπωσιακά η όρεξη ενώ απέκτησα πρόβλημα δυσκοιλιότητας για περισσότερο από δύο εβδομάδες, γεγονότα για τα οποία είχα σε γενικές γραμμές λάβει τα μέτρα μου. Το δεύτερο ήταν ότι έγινα πολύ πιο οξύθυμος για τα δεδομένα μου, εκνευριζομουν εύκολα και συνέλαβα τον εαυτό μου να χρησιμοποιεί ένα είδος κυνικών εκφράσεων με τις οποίες δεν ήμουν ιδιαίτερα εξοικειωμένος, δείγμα της διάθεσης στην οποία είχα υποπέσει. Τώρα η διάθεση έχει κάπως βελτιωθεί, διαπιστώνω πάντως, ιδιαίτερα τις πρωϊνές ώρες συμπτώματα αμηχανίας και αθυμίας τα οποία ήδη ψάχνω τρόπους για να αμβλύνω. Το "παραδοσιακό" νερό με λεμόνι και τζίντζερ μέχρι στιγμής υπήρξε το πιο αποτελεσματικό γιατρικό ενώ ξεκίνησα να υιοθετώ την μέθοδο της ημίωρης έκθεσης στον ήλιο (επί τούτου) για την παραγωγή έξτρα σεροτονίνης και βιταμινης D που όσο να' ναι χρειάζονται.

Τώρα διανύω την πέμπτη εβδομάδα χωρίς τσιγάρο και νιώθω σταδιακά να επανέρχομαι σε πιο φυσιολογικούς ρυθμούς. Η συνήθεια δεν μου λείπει (αν και πιάνω τον εαυτό μου ορισμένες στιγμες να αναπολώ τις στιγμές της ενασχόλησης με τα πολύ γοητευτικά αξεσουάρ του τσιγάρου) ενώ μου αρέσει που επιτέλους απομακρύνθηκε η μυρωδιά από το σπίτι, από τα ρούχα κι από το πρόσωπο. Τα μαλλιά μου επίσης δεν μυρίζουν πλέον καπνίλα. Συνεχίζω βέβαια να βιώνω διάφορα συμπτώματα που πιθανόν να σχετίζονται με τη διακοπή αυτής της συνήθειας (αϋπνίες, άφθες κτλ) αλλά ευελπιστώ ότι κάποια στιγμή θα αποτελούν παρελθόν. Προς το παρόν έχω επιτύχει να διατηρήσω το βάρος μου σε αποδεκτά επίπεδα δεδομένης της ελαφριάς αλλαγής του μεταβολισμού που προκαλεί η διακοπή του καπνίσματος.

Αποφάσισα επίσης να καταγράψω την εμπειρία μου ώστε να αποκτήσω και μια γραπτή δέσμευση ή ένα σημείο αναφοράς γα την περίπτωση της αποτυχίας και ιδίως της επιτυχίας. Νομίζω ακόμα ότι είναι ενδιαφέρον θέμα και ταιριάζει και με τη θεματολογία του blog καθώς η διακοπή του καπνίσματος μπορεί σε ένα βαθμό να ειδωθεί σαν ένα είδος νηστείας και μάλιστα... διαρκούς! Σε κάθε περίπτωση δεν επιδιώκω το αδύνατο, γνωρίζω όμως ότι μπορώ να μην καπνίζω, μου αρέσει πολύ καλύτερα έτσι και νιώθω ότι κάποια στιγμή θα καρπωθώ τα οφελή αυτής της αλλαγής με όποια μορφή μου επιφυλλάσει η μυστηριώδης, χαοτική και απροσδόκητη πραγματικότητα στην οποία έχω επιλέξει να ζω.

Update: μεγάλη κρίση την έκτη εβδομάδα που όμως δεν αποτέλεσε αιτία να ενδώσω. Νομίζω ότι πέρασα μια φάση στέρησης που συνοδεύτηκε από μια σειρά έντονων σημείων αποτοξίνωσης. Τώρα μετά από 9 εβδομάδες μόνο επειδή χρειάστηκε να επιστρέψω στο κείμενο το ανακάλεσα στη μνήμη μου...

Δείτε επίσης:

Έρευνα 

Έρευνα της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Stanford σχετικά με τον αντίκτυπο που έχουν οι διαφημίσεις των τσιγάρων. Για χρόνια οι καπνοβιομηχανίες χρησιμοποιήσαν τους πιο απίθανους τρόπους για να διαφημίζουν το τσιγάρο, ισχυριζόμενες μάλιστα ακριβώς τα αντίθετα για την επίδραση του στον ανθρώπινο οργανισμό. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν τα στερεότυπα που έχουν χρησιμοποιήθει κατά καιρούς αναφερόμενα στα ξεχωριστά target groups στα οποία στόχευαν κάθε φορά οι διαφημιστές.