Μιας και διανύουμε το τελευταίο μήνα της άνοιξης με το καλοκαίρι προ των πυλών είναι μια καλή στιγμή για να θυμηθούμε κάποιες συνταγές που είναι λίγο δύσκολο να φτιάξουμε το χειμώνα καθώς ορισμένα υλικά τους διατίθενται εκτός εποχή και επειδή ορισμένα κρύα πιάτα είναι πολύ πιο ευχάριστα να καταναλώνονται με ζεστό καιρό.
Το Ταμπουλέ είναι μια σαλάτα με πλιγούρι και ωμά λαχανικά. Στο μυαλό των περισσοτέρων το πλιγούρι είναι κάποιο είδος τροφίμου έκτακτης ανάγκης καθώς από διαδόσεις γνωρίζουμε ότι με αυτό κατέφεραν να επιβιώσουν πολλοί άνθρωποι κατά τη διάρκεια της κατοχής. Στη πραγματικότητα πρόκειται για αλεσμένο σιτάρι το οποίο παρασκευάζεται πάρα πολύ εύκολα και μπορεί να αντικαταστήσει θαυμάσια το ρύζι, τις πατάτες ή το ψωμί σαν πηγή υδατανθράκων στο τραπέζι καθώς διαθέτει ορισμένα συγκριτικά πλεονεκτήματα: δεν είναι επεξεργασμένο, περιέχει πολύ περισσότερες φυσικές ίνες και χαμηλότερο γλυκαιμικό δείκτη ενώ θα μπορούσα να γεμίσω αυτή τη σελίδα μόνο με τα θρεπτικά συστατικά (βιταμίνες, ιχνοστοιχεία) που περιέχει. Δεν χρειάζεται να επαναλάβω ότι αν μπορείτε να βρείτε βιολογικής καλλιέργειας προτιμήστε το, ενώ αποφύγετε προϊόντα με πλιγούρι που γράφουν ότι περιέχουν γάλα (είναι συνήθως τύπου τραχανά).
Η συνταγή μας αυτή εκτός από θρεπτική είναι και πολύ χορταστική. Ωστόσο θα επιχειρήσω να αποδομήσω το πιάτο προτείνοντας έναν εναλλακτικό τρόπο για την κατανάλωση του, στηριζόμενος κυρίως στην αρχή της διαδοχικής λήψης και την αποφυγή ανακατέματος των τροφών (ώστε να επιτύχουμε καλύτερη πέψη). Αυτά στο τέλος, προς το παρόν θα χρειαστούμε:
Πλιγούρι (υπολογίστε για κάθε άτομο ένα περίπου φλιτζάνι του τσαγιού)
Μαϊντάνο (μπόλικο)
Δύοσμο (ας πούμε περί ένα ματσάκι)
Τομάτες (τουλάχιστον μία για τον κάθε ένα)
Αγγούρια (από τα μικρά αρκεί ένα για τον καθένα)
Φρέσκα κρεμμύδια & ένα ξερό
Λάδι & Λεμόνι
Λίγο ακτέργαστο αλάτι για γεύση
Μπαχαρικά (ότι θέλετε - εμένα μου αρέσουν τα πιπέρια)
Αν θέλετε να κάνετε κάποια υπερβολή στις δοσολογίες προτιμήστε να αυξήσετε τη ποσότητα των λαχανικών παρά όποιων άλλων υλικών.
Στην αρχή βράζουμε νερό (αναλογία 3 για 1) και αφού ρίξουμε μέσα το πλιγούρι το σβήνουμε και το αφήνουμε για ένα τέταρτο. Αν θυμηθούμε ανακατεύουμε καμιά φορά. Μετά το βγάζουμε και το σουρώνουμε.
Πλένουμε τα λαχανικά και τα στεγνώνουμε. Τα κόβουμε και τα βάζουμε στη σαλατιέρα. Δεν χρειάζεται να αφαιρέσουμε το φλοιό από το αγγούρι ιδιαίτερα αν δεν έχουμε αφιβολίες για τη προέλευση του. Ρίχνουμε και το πλιγούρι και τα ανακατεύουμε όλα μαζί. Προσθέτουμε λάδι και λεμόνι με ψυχραιμία καθώς δεν χρειάζεται να το παρακάνουμε ούτε στο ένα ούτε στο άλλο. Για το λάδι ιδιαίτερα, χρησιμοποιήστε ένα κουτάλι της σούπας αν δεν έχετε εμπιστοσύνη στο μέτρημα σας με το μάτι. Μια κουταλιά για κάθε άτομο αρκεί. Δεν ξεχνάμε τα μπαχαρικά. Το ιδανικό είναι να το αφήσουμε λίγη ώρα να "επικοινωνήσουν" μεταξύ τους τα υλικά αλλά μπορείτε να το καταναλώσετε και απ' ευθείας. Διατηρείται στο ψυγείο για δυο τρεις μέρες αν το κρατήσουμε σε δοχείο κλειστό και βάζοντας λίγο χαρτί κάτω από το καπάκι για να κρατάει την υγρασία από τον να αραιώσει το μείγμα. Αν μας έρθει όρεξη να το καταναλώσουμε φροντίζουμε να το βγάλουμε λίγη ώρα νωρίτερα από το ψυγείο και αποφεύγουμε να το φάμε παγωμένο γιατί ούτε γεύση καταλαβαίνουμε ούτε τα ένζυμα λειτουργούν και παιδεύουμε άδικα τον οργανισμό μας να αφομοιώσει μια κατά τα άλλα πολύ ευκολοχώνευτη τροφή.
Επειδή οι υδατάνθρακες έχουν την ιδιότητα, εφόσον τους καταναλώνουμε μαζί με άλλες τροφές να μας προκαλούν κορεσμό, δική μου πρόταση αναφορικά με το Ταμπουλέ είναι να κρατήσετε το πλιγούρι χωριστά από τα λαχανικά και να το καταναλώσετε στο τέλος. Μπορείτε να του ρίξετε όλο το ζωμό από τη σαλάτα που εκείνη την ώρα θα έχει μαζέψει όλη τη νοστιμιά καθώς και αρκετά μπαχαρικά για να το νοστιμέψουν. Εν ανάγκη άφήστε να περάσει λίγη ώρα και φάτε το αργότερα. Θα δείτε ότι η απόλαυση παραμένει η ίδια και δεν θα νιώσετε ότι φουσκώσατε. Σε κάθε περίπτωση απολαύστε αυτό το φαγήτό οποιαδήποτε μέρα γυρεύετε κάτι εύκολο, νόστιμο και θρεπτικό το οποίο εφόσον καταναλώσετε με ηρεμία και όχι σε υπερβολικές ποσόστητες θα σας κάνει να νιώσετε όμορφα και θα σας δώσει την ευκαιρία να συνεχίσετε να ασχολείστε με τα ενδιαφέροντα σας, όποια κι αν είναι αυτά.
Κάθε χρόνο τέτοιες μέρες έχω την αίσθηση ότι ο κόσμος εμφανίζεται παραμορφωμένος σε ένα τέτοιο βαθμό που οι εκδηλώσεις της καθημερινότητας καθίστανται εξ' ολοκλήρου παραπλανητικές καθώς οι περισσότεροι αμφιταλαντεύονται ανάμεσα σε άστοχες επιλογές όπως αυτές ορίζονται από τον αγχωτικό τρόπο ζωής ο οποίος την περίοδο αυτή και για διάφορους λόγους εντείνεται στο έπακρο. Όλο το διάστημα που προηγείται των "εορτών" είτε πρόκειται για εκείνες του Πάσχα είτε για εκείνες των Χριστουγέννων, οι συμπεριφορές των περισσοτέρων χαρακτηρίζονται από μια σκληρότητα και μια αδιαφορία απέναντι στους άλλους καθώς ο καθένας εξαντλεί το ενδιαφέρον του στο προσωπικό πεδίο που σχετίζεται με την εξοικονόμηση χρημάτων η οποία θα επιτρέψει την αχαλίνωτη κατανάλωση που συνήθως αποτελεί το θεμέλιο λίθο αυτού που ο Έλληνας κατανοεί ως διασκέδαση.
μακροβούτι σε λουλούδια - πρόσφατο στιγμιότυπο
Ο όρος "νηστεία" έχει κατά βάση συνδεθεί με τη θρησκευτικά εκπορευόμενη συνήθεια κατά την οποία οι "πιστοί" διακόπτουν τη λήψη κάποιων τροφών, κατά βάση ζωικών και δη του κρέατος και των παραγώγων του καθώς για κάποιο ακατανόητο λόγο τα ψάρια και τα θαλασσινά δεν λογίζονται ως ζωικοί οργανισμοί, τουλάχιστον όχι τόσο ζωικοί όσο τα επίγεια θηλαστικά και ωοτόκα. Η παραπλανητική αυτή αντίληψη πηγάζει από την κατά βάση στρεβλή κατανόηση των θρησκευτικών υποχρεώσεων του επονομαζόμενου "ορθόδοξου χριστιανισμού". Ακόμα όμως και στην "ορθή" τους μορφή οι υποχρεώσεις αυτές και ιδιαίτερα εκείνες που σχετίζονται με τη διατροφή αποτελούν λανθασμένο οδηγό καθώς έχουν την αναφορά τους σε ανάγκες παλαιότερων εποχών και στη βάση ενός διαφορετικού τρόπου ζωής όσο και στο διαφορετικό μορφωτικό επίπεδο των ανθρώπων για τους οποίους είχαν γραφτεί. Ωστόσο μέσα στα πλαίσια μιας σχετικά υγιούς αντίληψης για την πνευματικότητα και συνεπώς τον ανάλογο σεβασμό στο σώμα θα μπορούσαν δυνητικά να προσφέρουν κάποιο είδος βοήθεια σε άτομα που ακόμα και στην εποχή μας δεν έχουν εμβαθύνει στις πληροφορίες που σχετίζονται με τη λειτουργία του πεπτικού συστήματος αλλά και του σώματος. Σε κάθε άλλη περίπτωση οι διατροφικές οδηγίες που δίνονται από τη θρησκεία μπορεί να έχουν από ουδέτερα έως επιβλαβή αποτελέσματα για όσους τα ακολουθήσουν. Για εκείνους δε που θα επιλέξουν απλά να αποστηθίσουν διάφορες προσταγές που έχουν διαδοθεί εν είδει θρησκευτικών κανόνων το πιθανότερο είναι να συνεχίσουν ένα παράλογο και βλαπτικό τρόπο ζωής και διατροφής προσαρμοσμένο απλά στη βάση μιας πρόχειρης και επιπόλαιης ηθικής που αρκείται να διαχωρίζει τις τροφές σε εκείνες οι οποίες έχουν εμφανή αιμορραγία κατά τη διάρκεια της σφαγής και όλες τις υπόλοιπες...
Η θρησκευτική νηστεία όπως πρόχειρα κατανοείται από τους περισσότερους οδηγεί συνήθως σε υπερκατανάλωση υδατανθράκων (οι οποίοι μόνοι τους είναι σχεδόν αδύνατον να προκαλέσουν το αίσθημα του κορεσμού), τυποποιημένων δήθεν υγιεινών (όπως αναφέρονται) "νηστίσιμων" έτοιμων φαγητών καθώς και ένα γενικευμένο διατροφικό αποπροσανατολισμό ο οποίος συντηρείται από την ολοκληρωτική αδυναμία εκείνου που τρώει να χορτάσει. Ο ίδιος ο όρος (νηστίσιμο) μάλιστα αποτελεί αντίφαση σε κωμικό βαθμό καθώς εκείνος που το χρησιμοποιεί ισχυρίζεται ότι ασκεί τη νηστεία... τρώγοντας. Σε ορισμένες περιπτώσεις μάλιστα γίνεται υπερκατανάλωση snacks καθώς κυριαρχεί η ψευδαίσθηση ότι λόγω του σχήματος των μερίδων δεν αποτελούν κανονική τροφή, ενώ ταυτόχρονα αυτό (το σχήμα) καθώς και μια σειρά από χημικά πρόσθετα ενισχυτικά γεύσης είναι και οι αιτίες που αδυνατούν να ελέγξουν αποτελεσματικά την ποσότητα της λήψης τους. Συνεπικουρούμενα, η αδιαφορία για το περιεχόμενο των τροφών αυτών -αρκεί να μην περιέχουν κρέας επίγειου θηλαστικού ή ωοτόκου- οδηγεί στην κατανάλωση πολύ επικίνδυνων ουσιών σε μεγάλες ποσότητες όπως πχ. των υδρογονωμένων λιπαρών τα οποία περιέχονται σε ένα μεγάλο αριθμό από τα snacks που κυκλοφορούν. Γαριδάκια, κρουασάν, μπισκότα, γλυκίσματα, παγωτά, ψωμιά και πολλά άλλα ήδη αν διαβάσει κάποιος τις ετικέτες τους θα πρέπει πραγματικά να είναι εξαιρετικά πεινασμένος για να τα βάλει στο στόμα του. Κι όμως αποτελούν μερικές από τις πιο διαδεδομένες τροφές τις οποίες μάλιστα πολύ εύκολα δίνουν οι γονείς στα παιδιά τους - ιδιαίτερα όταν βαριούνται να ασχοληθούν με αυτά.
Μετά τη "νηστεία" όμως έρχεται... το Πάσχα! Η παμπάλαια αυτή εβραϊκή γιορτή όπως αφομοιώθηκε από μια σειρά κατοπινών θρησκειών ανάμεσα στις οποίες και της ορθόδοξης χριστιανικής σηματοδοτεί στις μέρες μας τη βάση ενός βίαιου διατροφικού ξεσπάσματος που στρέφεται τόσο ενάντια σε εκείνους που το εκδηλώνουν όσο και ενάντια στο περιβάλλον (και κατά βάση σε μερικούς τύπους έμβιων οργανισμών όπως τα αρνιά και τα κατσίκια - δυο από τα πιο ήμερα ζώα του πλανήτη). Η επίθεση που γίνεται αυτό το διάστημα στα ζώα που προορίζονται για το τραπέζι του Πάσχα δεν έχει προηγούμενο καθώς ολόκληρες αγροτικές περιοχές μετατρέπονται σε πρόχειρα υπαίθρια σφαγεία που ούτε καν τηρούν τους κανόνες υγιεινής ενώ φυσικά δεν γίνεται λόγος για απομάκρυνση των ζωντανών ζώων από το τόπο της σφαγής καθιστώντας τα μάρτυρες των θανάτων εκείνων που προηγούνται. Η ελεγχόμενη αυτή γενοκτονία είναι τόσο σκληρή που δεν είναι τυχαίο ότι οι σφάχτες συνήθως βρίσκονται υπό την επήρεια αλκοόλ ή άλλων ουσιών προκειμένου να ανταπεξέλθουν αποτελεσματικά στο "έργο" τους.
Το τραπέζι αυτής της μέρας με το τρόπο που οι περισσότεροι "διανθίζουν" αποτελεί μια διατροφική βόμβα - δεν είναι τυχαίο ότι τα κρούσματα διαρροιών, γαστρορραγιών, ελκών και γαστρεντερίτιδων πολλαπλασιάζονται τις επόμενες ημέρες. Το κύριο περιεχόμενο είναι οι πρωτεΐνες και τα λίπη ενώ η λανθασμένη συνήθεια να καταναλώνονται φρούτα μετά το γεύμα έχει σαν αποτέλεσμα να διογκώνονται το στομάχι και τα έντερα σε επικίνδυνο βαθμό καθώς οι φυτικές ίνες από μόνες του έχουν την ιδιότητα να αυξάνουν τον όγκο του μείγματος. Η παράλληλη κατανάλωση αλκοόλ μπορεί μεν σε πρώτη φάση να αναστέλλει τη πέψη και να προσφέρει κάποια χρήσιμα οξέα διάλυσης της υπερβολικής ποσότητας των τροφών αλλά επειδή συνήθως δεν περιορίζεται σε ένα - δυο ποτηράκια, ανεβάζουν την οξύτητα του αίματος σε δυσθεώρητα επίπεδα.
Για να μην δημιουργείται παρεξήγηση θα πρέπει να πω σε αυτό το σημείο ότι η λελογισμένη κατανάλωση ακόμα και τέτοιων τροφών μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά από τον οργανισμό αν του δώσουμε το περιθώριο να τις μεταβολίσει, δηλαδή αν τον αφήσουμε να "χωνέψει" υπό ήρεμες συνθήκες για ένα μακρό χρονικό διάστημα εκτελώντας ταυτόχρονα μια ήπια σωματική ή πνευματική δραστηριότητα αλλά αυτό φαίνεται ότι είναι δύσκολο για τους περισσότερους καθώς οι συνθήκες κάτω από τις οποίες συμβιώνουν οι παρευρισκόμενοι σε τέτοιου είδους γεύματα είναι συνήθως γεμάτες ψυχικές εντάσεις και υπερβολικές εκδηλώσεις συναισθημάτων ενώ δεν είναι ασυνήθιστο να εκδηλώνονται συγκρούσεις που υποβόσκουν επί μακρώ και βρίσκουν την ευκαιρία να αναδυθούν σε αυτές τις σπάνιες στιγμές κατά τις οποίες μαζεύονται πολλοί άνθρωποι μαζί που τους συνδέει κάποιο είδος φιλίας ή συνηθέστερα συγγένειας - δεσμοί που αποδεικνύονται συνήθως ιδιαίτερα εύθραυστοι.
Αν επιχειρούσαμε να βρούμε την ρίζα όλης αυτής της διαστροφής είναι σίγουρο ότι θα φτάναμε στην αλλοτρίωση που έχουν επιβάλλει τα κέντρα εξουσίας (και άκριτα υιοθετήσει ο επονομαζόμενος "λαός") τις τελευταίες δεκαετίες και η οποία αποτελεί την επέκταση του κατοχικού συνδρόμου όπως αυτό αναπαράχθηκε και υιοθετήθηκε -παραδόξως- ακόμα και από γενιές οι οποίες ούτε καν είχαν γεννηθεί κατά την διάρκεια του πολέμου. Η στερημένη από αγαθά δυτικού τύπου ελληνική κοινωνία της δεκαετίας του 60 και του 70, όπως αυτά παρουσιάζονταν συνήθως στις κινηματογραφικές ταινίες που ήταν και παραμένουν εξαιρετικά δημοφιλείς, ξέσπασε σε ένα καταναλωτικό ντελίριο ακριβώς όταν η ανάγκη της επένδυσης των χρημάτων που άρχισαν να εισρέουν από την ΕΕ σε υποδομές άλλου τύπου ήταν επιτακτική. Ενώ το ποιοτικό επίπεδο της προσφερόμενης παιδείας ήταν ήδη αρκετά χαμηλό, η επίσημη στόχευση όσο και οι ατομικές διαθέσεις υπήρξαν διαμετρικά αντίθετες από την ενίσχυση αυτού του επιπέδου και τελικά προτιμήθηκε η κατασπατάληση του πρωτοφανούς αυτού όγκου χρημάτων σε μεσοπρόθεσμα καταναλωτικά αγαθά. Κατά κάποιο τρόπο οι Έλληνες είναι οι οριακοί εκφραστές μιας διεστραμμένης εκδοχής της φιλοσοφίας όπως αυτή εκφράστηκε από το punk κίνημα του τέλους της δεκαετίας του 70 (και λίγο αργότερα) και η οποία συνοψίζεται στη γνωστή ρήση: "No Future". Ενώ οι punks μέσα από αυτό στηλίτευαν ξεκάθαρα την ξεδιάντροπη απανθρωπιά του φιλελεύθερου οικονομικού μοντέλου και μιλούσαν για την αδυναμία προοπτικής, οι Έλληνες απλά διαμόρφωσαν μια ανεύθυνη και αδιάφορη στάση απέναντι στον εαυτό τους, τους άλλους και το σύνολο γενικότερα, στο βαθμό που μπορούν να το κατανοήσουν ως τέτοιο, συνοψίζοντας αυτή τη πρόχειρα αλλά κραταιά θεμελιωμένη "άποψη" σε μια έκφραση που αποτελεί συνήθως το επιμύθιο κάθε συζήτησης κατά την οποία τα ενδιαφερόμενα μέρη εκτιμούν ότι η απάθεια βραχυπρόθεσμα τουλάχιστον θα τους ωφελήσει περισσότερο από κάθε άλλη επιλογή, κοινώς: "στ' αρχίδια μου".
Σε κάθε περίπτωση, οι επιλογές μας είναι αυτές που μας καθορίζουν και εμείς είμαστε αυτοί που νοηματοδοτούμε τις δραστηριότητες στις οποίες εμπλεκόμαστε. Η νηστεία αποτελεί μια διατροφική επιλογή για όλες τις εποχές του χρόνου όμως οι όροι κάτω από τους οποίους ασκείται έχει βαρύνουσα σημασία. Η αποχή από τη τροφή μπορεί να επιτρέψει στον οργανισμό να αποβάλλει με φυσικό τρόπο τις τοξίνες που συσσωρεύονται κατά τη διάρκεια του χρόνου. Ο τόπος και ο τρόπος αυτής της άσκησης είναι καθοριστικός και μπορούμε να τους οριοθετήσουμε με βάση τις πραγματικές μας ανάγκες και όχι όπως τις επιβάλλουν θρησκευτικές "ανώτερες αρχές" οι οποίες στη πραγματικότητα δεν εξασκούν τίποτε άλλο παρά ένα ανήθικο και παρασιτικό επάγγελμα. Τώρα περισσότερο από ποτέ καθίσταται εξαιρετικά αναγκαίο να επαναπροσδιορίσουμε τη στάση απέναντι στον εαυτό μας, αυτούς που μας περιβάλλουν, τη Φύση και όσα την αποτελούν, εστιάζονται στην ανάγκη για μια όσο το δυνατόν πιο ολιστική θεώρηση επιδιώκοντας να επανεφεύρουμε τη πραγματικότητα στη βάση μιας πιο βιώσιμης, λιγότερο επιβλαβούς και περισσότερο δημιουργικής (και χαρούμενης!) καθημερινότητας. Ακόμα και η μερική υιοθέτηση διαφορετικών διατροφικών συνηθειών -ιδιαίτερα η αποχή από τη λήψη ζωικών τροφών- μπορεί να αποτελέσει την αφετηρία για ευρύτερες αλλαγές οι οποίες στο εγγύς μέλλον θα αποτελέσουν όχι απλά μια επιλογή αλλά ίσως το μοναδικό δρόμο αν επιθυμούμε να επιβιώσουμε ως κοινωνία. Και ίσως κάποτε πραγματώσουμε το διαχρονικό πόθο η ανάγκη της επιβίωσης να ξεπεραστεί - και τότε επιτέλους να καταφέρουμε να Ζήσουμε.
